Η απαξίωση της εικαστικής διδασκαλίας στα ελληνικά σχολεία.

της Οφηλίας Ψωμαδάκη (ιστορικός τέχνης)

Τα τελευταία χρόνια αυτό που παρατηρείται όλο και πιο συχνά στον χώρο της εκπαίδευσης και ειδικά στο πλαίσιο της «αναδιάρθρωσής» της είναι η αξιόκριτη πορεία συρρίκνωσης, έκπτωσης και απαξίωσης της διδασκαλίας. Πιο συγκεκριμένα, θα αναφερθώ σε ένα τμήμα της διδασκαλίας, αυτό της εικαστικής. 

   Αξίζει να σημειωθεί πως στα δικαιώματα των παιδιών σύμφωνα με τη διεθνή σύμβαση του ΟΗΕ (Νόμος 2101/1992, Άρθρο 13) συγκαταλέγεται το εξής δικαίωμα: όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να αναζητούν, να μαθαίνουν και να μεταδίδουν πληροφορίες και ιδέες και να εκφράζονται ελεύθερα, μέσα από τον γραπτό ή προφορικό λόγο, την τέχνη ή άλλους τρόπους. Ένας από τους σκοπούς της εκπαίδευσης άλλωστε είναι να βοηθάει τα παιδιά να αναπτύσσουν τις ικανότητες και την προσωπικότητά τους. Τα εικαστικά, ένα κομμάτι της τέχνης, ενισχύουν τη φαντασία τους και την ικανότητά τους να παράγουν καινοτόμες ιδέες.

   Πώς λοιπόν θα επιτευχθεί αυτό όταν η διδασκαλία των εικαστικών στο Λύκειο έχει εξοβελιστεί από τα μαθήματα Γενικής Παιδείας και έχει περιοριστεί σε μαθήματα επιλογής; Το χειρότερο σενάριο είναι αυτό που θα συμβεί από την ερχόμενη σχολική χρονιά 2014-2015, όπου δεν προβλέπεται καμία διδασκαλία οποιουδήποτε μαθήματος τέχνης στη Β' Λυκείου και από την επόμενη στη

Γ' Λυκείου.

 

   Είναι άξιο απορίας πώς τόσοι χιλιάδες μαθητές που επιθυμούν να εισαχθούν σε καλλιτεχνικές σχολές θα τα καταφέρουν χωρίς να διδαχθούν μαθήματα ελεύθερου και γραμμικού σχεδίου. Είναι παράλογο, να εξετάζονται μαθητές προκειμένου να εισαχθούν στις σχολές αυτές πάνω σε θέματα που δεν διδάχθηκαν καθόλου στο Λύκειο. Για άλλη μία φορά ένα μεγάλο τμήμα υποψήφιων φοιτητών καλλιτεχνικών σπουδών θα προσφύγει στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα. Με απλά λόγια, η τέχνη  θα αφορά μία συγκεκριμένη ελίτ ανθρώπων. Αυτό που δεν γίνεται αντιληπτό ίσως από το Υπουργείο Παιδείας είναι ότι η έξωση του Ελεύθερου και Γραμμικού σχεδίου από το ήδη ελλειμματικό Λύκειο υποσκάπτει παραπέρα όλο το οικοδόμημα των σπουδών εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών στη χώρα μας. (Πανεπιστημιακές Σχολές Καλών Τεχνών, Ιστορίας Τέχνης, ΤΕΙ Καλλιτεχνικών Σπουδών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Σχολές Αρχιτεκτονικής, ΙΕΚ με ειδικότητα την Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνημείων και Έργων Τέχνης κ.α.)

   Η παρούσα κατάσταση οδηγεί σε μία απαισιόδοξη διαπίστωση ότι η λειτουργία και το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας σε ζητήματα παιδείας των εικαστικών δεν διαγράφεται ιδιαίτερα ευοίωνο. 

   Η καλλιτεχνική διδασκαλία δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τους εικαστικούς και τους καλλιτέχνες. Τα εικαστικά πρέπει να είναι έτσι, ώστε να αφορούν όλους. Είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για να αλλάξεις τον κόσμο. Και ίσως είναι το τελευταίο έδαφος της ελευθερίας διότι χάρη σ’ αυτά οι άνθρωποι σκέφτονται, αισθάνονται, δημιουργούν κάτι νέο. Αποτελεί μία ποικιλομορφία από νοήματα και φωνές. Τα εικαστικά ως ένα κομμάτι της τέχνης είναι αυτά που προάγουν και ενισχύουν την ομαδική συζήτηση, που αποτελεί τη βάση της λειτουργίας μίας ομάδας (συζητώ συν+ζητώ=> ψάχνω κάτι με άλλους).

Ειδικά τα νέα παιδιά παύουν να είναι παθητικοί δέκτες, παράγουν τα δικά τους μηνύματα. Αποκτούν δεξιότητες, αναπτύσσεται η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση, η φαντασία και η κριτική σκέψη,  γεγονός που συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της προσωπικότητας του μελλοντικού πολίτη, έτσι ώστε να μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις που ανταποκρίνονται στις επιθυμίες του και να αναπτύξει ένα συναίσθημα ευθύνης απέναντι στην ίδια του τη ζωή και στην κοινωνία στην οποία ανήκει .

   Όλα τα παραπάνω καθιστούν την επανένταξη και παραμονή των καλλιτεχνικών μαθημάτων ως μαθήματα επιλογής στις Β' και Γ' τάξεις του Λυκείου απαραίτητες. Στη χειρότερη περίπτωση τουλάχιστον οι μαθητές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης ενισχυτικής διδασκαλίας των «ειδικών μαθημάτων» Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο ως μαθήματα επιλογής. 

 Κλείνοντας θα αναφέρω κάτι που είχε πει ο Pablo Picasso και είναι πράγματι πολύ ουσιαστικό και επίκαιρο. Όλα τα παιδιά είναι καλλιτέχνες. Παντού και πάντα. Ο ρόλος της κοινωνίας και όσων «μεγαλώσαμε» είναι να φροντίσουμε να μην χάσουν αυτό που χρειάζεται, ούτως ώστε να μπορέσουν να παραμείνουν καλλιτέχνες. Ας μην ξεριζώνουμε τη δημιουργικότητα και την αθωότητα των παιδιών. Γιατί εκείνα «βλέπουν» καλύτερα από τους μεγάλους.

Πηγή: kulturosupa.gr