Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2015

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ PISA: Καλλιστεία δεξιοτήτων ή μας μέτρησαν και μας βρήκαν κοντούς


της Ανδριανής Στράνη
Ας δούμε λοιπόν την ιστορία του PISA ξετυλίγοντας το κουβάρι σε βάθος χρόνου, για να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Από το 1961, για το καλό μας πάντα, και με σταθερότητα στο δόγμα «ανήκομεν εις την Δύση», γίναμε μέλος του ΟΟΣΑ στην αναζήτηση συμμαχιών οικονομικής ανάπτυξης.
Στην πορεία αυτή και στο πιο πρόσφατο «ένδοξο» παρελθόν του 2000 της εποχής του σημιτικού εκσυγχρονισμού ο κε(αι)νοφανής διαγωνισμός PISA προβάλλεται ως αρωγός της παιδείας με στόχο την αναβάθμιση των χωρών που θα την αποδεχτούν. Θα τον ονομάσουν “Programme for International student assessment” για την ακρίβεια. Τον καιρό κείνο πρώτη η Ελλάδα στα πειράματα του εκσυγχρονισμού και της επιδιωκόμενης με κάθε μέσο «ανάπτυξης», τα αποτελέσματα της οποίας βλέπουμε σήμερα, μπαίνει στο πρόγραμμα. Από το 2000 και κάθε τρία χρόνια μάς μετράνε υποχρεωτικά.

Το PISA consortium για το 2015 συγκροτείται από ξένα ερευνητικά ιδρύματα, με έδρα την Αυστραλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Γερμανία, ΗΠΑ, Καναδά και Αγγλία. Φαίνεται ότι εμείς στερούμαστε επιστημόνων και ερευνητικών κέντρων ως χώρα αποικία ή ως υποτελείς αρκούμαστε στη διαχείριση της «πολυκατοικίας» αφού το αφεντικό απουσιάζει στο εξωτερικό, αλλά τα φροντίζει όλα με το αζημίωτο. Έτσι, σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος, ορίζεται κάθε φορά κάποιος εθνικός διαχειριστής μόνο, και από πάνω πληρώνουμε και τα έξοδα των εξετάσεων εμείς. Με παρόμοιο τρόπο στήθηκε και φέτος ο διαγωνισμός PISA 2015 με τη συμμετοχή 231 σχολείων και 6.300 μαθητών σε διάφορα εξεταστικά κέντρα.

Μια τράπεζα θεμάτων, προσφιλής νεολογισμός που αποδίδει το πνεύμα του καπιταλισμού, θα μας στείλει τα θέματα «κονσέρβα» για να γράψουμε. Έτσι διασφαλίζεται λέει το απόρρητο και η ακεραιότητα του διαγωνισμού. Καλούνται λοιπόν τα 15χρονα, αφού η ηλικία είναι μοναδική προϋπόθεση και κριτήριο συμμετοχής στον διαγωνισμό, να επιτύχουν υψηλές επιδόσεις δεξιοτήτων (και όχι αριστεροτήτων) και να αποδειχτεί ο κάλλιστος. Ίσες ευκαιρίες για όλους, πρέπει να πάμε, είναι για το καλό μας διακηρύσσουν προς ενημέρωση των μαθητών οι Διευθυντές και οι κάθε είδους εμπλεκόμενοι στον διαγωνισμό, διαφημιστές του ΟΟΣΑ και του έργου του. Από πότε στ’ αλήθεια έχουν όλοι ίσες ευκαιρίες σε έναν διαγωνισμό, όταν συμμετέχουν ταυτόχρονα μαθητές από λαϊκές γειτονιές, τα βόρεια προάστια, τα πρότυπα-πειραματικά και γνωστά ιδιωτικά σχολεία υψηλού κόστους; Θα μας πουν κι άλλους «δράκους» περιμένοντας να τους πιστέψουμε; 

Επειδή λοιπόν με τέτοιους και παρόμοιους συσχετισμούς προέλευσης μαθητικού δυναμικού και συμμετεχόντων χωρών τα αποτελέσματα είναι προκαθορισμένα και προβλέψιμα, είναι γνωστό από πριν ότι με τις μετρήσεις αυτές διενεργείται μια εικονική αποτίμηση (προσέξτε τον όρο θα τον συναντάμε συχνά στο κοντινό μέλλον) για να ακολουθήσει η υποτίμηση της χώρας που θα αξιολογηθεί με χαμηλή βαθμολογία. Όπως λένε οι ίδιοι διοργανωτές, εξετάζονται και αξιολογούνται πάνω από 70 χώρες και οικονομίες. 

Σύμφωνα με τον σκοπό του διαγωνισμού PISA οι μετρήσεις γίνονται όχι για την υπεράσπιση της παιδείας και μόνον, αλλά για να δουν αν έχουμε δεξιότητες κι όχι γνώσεις που μας κάνουν πιο ανταγωνιστικούς. Αν η μέτρηση δείξει ότι έχουμε δεξιότητες, βαίνουμε καλώς για τον ΟΟΣΑ, αν δείξει ότι υστερούμε και πατώσουμε, θα μας βάλουν σε πρόγραμμα δεξιόστροφης πολιτικής για το καλό μας. Η παιδεία στην υπηρεσία της οικονομίας για να ενισχυθεί και να σωθεί ο καπιταλισμός. Προς τούτο προβάλλουν ως πρότυπο εκπαιδευτικού συστήματος την Κορέα. 

Η Κορέα λοιπόν, όχι η Βόρεια μη φοβόσαστε, για τη Νότια Κορέα ομιλώ, είναι στ’ αλήθεια πρότυπο εκπαίδευσης αλλά μάλλον προς αποφυγήν. Κατόρθωσε να επιτύχει ένα φοβερό εκπαιδευτικό σύστημα θυσιάζοντας τα ίδια τα παιδιά της. Οι μαθητές διακατεχόμενοι από τον φόβο της αποτυχίας στις εξετάσεις που τους έχουν εμφυσήσει, τρέχουν από το πρωί ατελείωτες ώρες στο σχολείο μέχρι αργά το βράδυ στα φροντιστήρια. Το εκπαιδευτικό σύστημα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό, που αν διαπιστώσει ένας μαθητής ότι είναι ελλιπής σε ένα αντικείμενο διπλασιάζει τα φροντιστήρια με «ιδιαίτερα». Τις μέρες των εξετάσεων το χρηματιστήριο ανοίγει μια ώρα αργότερα, οι αεροπορικές πτήσεις τροποποιούνται για να μην ενοχλούνται οι διαγωνιζόμενοι από τον θόρυβο, τα καταστήματα αλλάζουν το ωράριό τους. Προσπαθούν να πιάσουν τα πάντα στα ερωτηματολόγια των εξετάσεων, αλλά δυσκολεύονται να εμβαθύνουν στο παραμικρό. Ο εγκέφαλος αδυνατεί να αντεπεξέλθει σε τέτοια πίεση με αποτέλεσμα να νεκρώνει.

Απουσιάζει η κριτική σκέψη και αμφισβήτηση. Βαθιά θλίψη διακρίνεις στα πρόσωπά τους από τα οποία απουσιάζει η χαρά. Η Νότια Κορέα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητικών αυτοκτονιών. Ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Jim Yong Kim, ο ίδιος Νοτιοκορεάτης δήλωσε ότι το εκπαιδευτικό σύστημά της επιβαρύνει πολύ τα παιδιά καθώς καλλιεργεί τον ανταγωνισμό και απαιτεί πολλές ώρες διαβάσματος.

Είναι βαρύ το τίμημα για τη νεολαία, διαπιστώνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς της χώρας τους το τελευταίο διάστημα. Τα χρόνια της εφηβείας χάνονται για να κερδίσουν μια θέση στην παραγωγή μεταλλαγμένοι ως ενήλικες σε ρομπότ στις μεγάλες πολυεθνικές. Αυτούς όμως τους μαθητές η αξιολόγηση του PISA τους κάνει stars. Φορούν το στέμμα των καλλιστείων δεξιοτήτων το οποίο αγωνίζονται να κρατήσουν στο διεθνές πρεσσάρισμα του αλλοτριωμένου ανθρώπου με κάθε κόστος. Αυτός είναι ο καπιταλισμός. Ιδιαίτερα προσβλητικός για τον άνθρωπο της σκέψης, στην κοινωνία της αγοράς. Ο διαχωρισμένος, μεταλλαγμένος και δυστυχής τελικά εργαζόμενος που χάνει τον εαυτό του κυνηγώντας το άπιαστο όνειρο.

Κοινή διαπίστωση βέβαια είναι η κρίση που περνάει ο παγκόσμιος καπιταλισμός στις μέρες μας. Αφού λοιπόν δεν είναι και στα καλύτερά του και η απόδοσή του εξαρτάται άμεσα από τις «ανθρωποθυσίες», προσπαθούν να μας πλασάρουν την «ανάπτυξη» με διάφορα κόλπα-διαγωνισμούς για να ενισχύσουμε την απόδοσή μας.

«Υιοθετήστε ό,τι αποδίδει» λέει ο ΟΟΣΑ. «Μετρήστε με ακρίβεια» (έτσι εξηγείται και η χρήση μεζούρας με διεθνή στάνταρς στα καλλιστεία). «Εξασκήσετε τους μαθητές σας στις βασικές δεξιότητες». Εάν κατέχουν τα 15χρονα δεξιότητες τότε είναι σε θέση να μπουν στην παραγωγή χωρίς να χρειάζεται να συνεχίσουν σπουδές, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την πρώιμη, εφηβική εργασία, τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις με τις χαμηλές αμοιβές και την μόδα του τζάμπα εθελοντισμού.

Για τον έλεγχο της απόδοσης της παραγωγής και της ανταγωνιστικότητος προτείνουν αξιολογήσεις δηλαδή το κατ’ εξοχήν εργαλείο της νεοφιλελεύθερης οικονομίας. Έτσι εξηγείται γιατί εμφανίζεται παντού με το βαλιτσάκι-εργαλειοθήκη ο Άνχελ Γκουρία. «Αξιολογήστε μαθητές, καθηγητές, εκπαιδευτικά ιδρύματα». «Δημιουργήστε αυτόνομα, υπεύθυνα και ανταγωνιστικά σχολεία». Δυνατή γεύση της ξεφτίλας από τον φόβο της «αξιολόγησης» πήραμε την προηγούμενη χρονιά με τους γνωστούς-αγνώστους υποστηρικτές της μέσα κι έξω από τα σχολεία. Μιας και ξεμπερδέψαμε από την κακόφημη αξιολόγηση που την πληρώσαμε χρυσή -ακόμα και μετά τις εκλογές στις 26-1-2015 ο Λοβέρδος υπέγραφε τσεκ πληρωμών στους εκλεκτούς εκτελεστές των εντολών- τώρα προετοιμάζεται με τις ευλογίες του ΟΟΣΑ η αποτίμηση και η λογοδοσία (λέξεις φαντάσματα που θα στοιχειώσουν στο μέλλον) του εκπαιδευτικού έργου στη λογική του ανταγωνισμού (αλληλοφαγώματος).

Οι λογοδοσμένοι λοιπόν εκπαιδευτικοί δεχόμενοι μελλοντικά την αποτίμηση του έργου τους προετοιμάζονται ήδη στο νέο σχολείο να εφαρμόσουν «καλές πρακτικές». Εννέα στους δέκα σχολικούς συμβούλους αρέσκονται στην προώθηση καλών πρακτικών λες και μέχρι σήμερα εμείς οι εκπαιδευτικοί εφαρμόζαμε στη διδασκαλία μας κακές πρακτικές. Ποιος θα μας εξηγήσει επιτέλους τη σημασία και το νόημα των «καλών πρακτικών». Μήπως με την εφεύρεση αυτού του νεολογισμού ή αγγλισμού (good practices) εννοούν την καλουπωμένη «γνώση» ή τις δεξιότητες εκπαιδευτικών - μαθητών που επιδέχονται μετρήσεις, ώστε να απομακρυνθούμε σιγά-σιγά από την ελευθερία και την χαρά της μάθησης και της δημιουργίας και να οδηγηθούμε γρήγορα στην ελευθερία της αγοράς και του ανταγωνισμού; Ήρθε η ώρα καθαρά πλέον να πάρουμε θέση μάχης και να απαντήσουμε με αρετή και τόλμη «Τι κοινωνία θέλουμε και τι παιδεία επιλέγουμε για το σκοπό αυτόν;»

Εάν η παιδεία στοχεύει στην καλλιέργεια και την ελευθερία του ανθρώπου θα πρέπει να της δώσουμε φτερά και ανοικτούς ορίζοντες.

Για όποιον όμως νομίζει ότι η παιδεία είναι πρωτίστως «καλή πρακτική», «δεξιότητες» και επένδυση για φράγκα (μιας και τα ευρώ φαίνεται ότι τελειώνουν), θα πρέπει να κυκλοφορεί με μια μεζούρα και να μετράει τη ζωή του με αυτή, αφού μετρημένη θα είναι και η σκέψη του.

                          
Πηγή: 
alfavita.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου