Σήμα κινδύνου για τη δημόσια παιδεία

του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Η σχολική χρονιά ξεκίνησε με  αγιογραφικές, ως συνήθως, δηλώσεις, αλλά η δημόσια εκπαίδευση στέλνει «σήμα κινδύνου», αφού ακόμα κι αυτή η «επανάσταση του αυτονόητου» στο χώρο του σχολείου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. 

Ως όρος χρησιμοποιήθηκε στην αρχή της δεκαετίας του 2000 για να δηλώσει ότι τα σχολεία από την αρχή της σχολικής χρονιάς θα λειτουργούσαν έχοντας τα στοιχειώδη: αίθουσες, βιβλία, εκπαιδευτικούς και άλλα, έτσι ώστε να σταματήσει το «έθιμο» να χάνονται χιλιάδες ώρες. Η «αντεπανάσταση» της σημερινής κυβέρνησης συνεχίζεται, όπως και πέρυσι, χωρίς διορισμούς εκπαιδευτικών με 22.500 κενές θέσεις στα σχολεία, με κλειστές τις πόρτες για τα προνήπια, με ανεπαρκείς υποδομές. Υπενθυμίζεται ότι το 2015 προβλέπεται μείωση κατά 50% των κονδυλίων για τους αναπληρωτές. Όταν και όπως γίνουν νέοι διορισμοί, ο νεοδιόριστος εκπαιδευτικός θα ξεκινάει με 639 ?. Και με βάση την αξιολόγηση και τη σύνδεση με το νέο μισθολόγιο, όπου στο Γ' βαθμό θα «ανεβαίνει» περίπου 1 στους 2 εκπαιδευτικούς μετά από 20 χρόνια, θεμελιώνεται μισθός κάτω των 1000 ?, εμπεδώνεται εισόδημα εξαθλίωσης για τον εκπαιδευτικό.

Η υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης είναι η μεγαλύτερη, χρόνια, πληγή, ενώ τα σχολεία με τα νέα μέτρα καλούνται να διαχειριστούν την απόλυτη φτώχεια ψάχνοντας σαν ζητιάνοι χορηγούς. Στον αντίποδα οι γονείς στην Ελλάδα για εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου διέθεσαν 2,791 δισ. ευρώ το 2013, σύμφωνα με έρευνα, του Κέντρου Αναπτυξιακής Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ - ΓΣΕΕ). Αυτό σημαίνει πρώτα απ' όλα οικονομική αφαίμαξη των οικογενειών και όξυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Πιο απλά υψηλότερα εμπόδια για τα παιδιά από τις φτωχότερες τάξεις και στρώματα. Η κυβέρνηση προωθώντας την αξιολόγηση επιδιώκει να αλυσοδέσει τους εκπαιδευτικούς και να τους ρίξει στον Καιάδα των διαθεσιμοτήτων και των απολύσεων. Ολόκληρες ειδικότητες απειλούνται με κατάργηση και διαθεσιμότητα-απόλυση (πχ Μουσικοί, Οικ. Οικονομίας). Από 'δω και πέρα κάθε εκπαιδευτικός θα εθίζεται στην ανασφάλεια και στην υποταγή με το φόβο της απόλυσης. Αξιολόγηση για τα σχολεία σημαίνει μόνιμη υποχρηματοδότηση και επαιτεία από λογής χορηγούς. Ακόμα σημαίνει κατηγοριοποίηση και εγκατάλειψη των σχολείων στις φτωχές-εργατικές περιοχές.

Το προφίλ του «νέου» λυκείου είναι το εξής: φτηνό (με τριαντάρια τμήματα, τους απολύτως απαραίτητους καθηγητές και χωρίς (νέα)  βιβλία, εξειδικευμένο, εξοντωτικό, ελιτίστικο και ταξικό. Εχθρικό και  αυστηρώς ακατάλληλο για οικογένειες που δεν μπορούν πλέον να θεωρήσουν ανελαστική τη δαπάνη της φροντιστηριακής εκπαίδευσης η οποία επεκτείνεται σε όλα τα χρόνια. Τα αποτελέσματα της Α΄ Λυκείου τον Ιούνιο που μας πέρασε είναι ενδεικτικά, αφού περίπου 20.000 μαθητές, αρχικά, μπήκαν στις ουρές των μετεξεταστέων αλλά και των απορριπτόμενων. Ιδιαίτερα στις λαϊκές συνοικίες του Λεκανοπεδίου και των μεγάλων αστικών κέντρων καθώς και στην ύπαιθρο τα ποσοστά των μετεξεταστέων ήταν εφιαλτικά και πρωτοφανή. Είναι φανερό ότι το «νέο Λύκειο» με την Τράπεζα Θεμάτων θα οδηγήσει μαζικά τους μαθητές στην έξοδο από την εκπαιδευτική διαδικασία, οι περισσότεροι από τους οποίους θα μετακινηθούν στα επαγγελματικά σχολεία και στην κατάρτιση - μαθητεία των ΣΕΚ.

Τα νέα προγράμματα και βιβλία δε βοηθούν τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν τη σχολική γνώση για να ερμηνεύσουν τη φυσική και κοινωνική πραγματικότητα. Επιδιώκουν να διαμορφώσουν έναν τύπο ανθρώπου που να είναι προσαρμόσιμος στην αγορά εργασίας, παραγωγικός και πειθήνιος. Γι αυτό και αντί το σχολείο να είναι χώρος ευχαρίστησης έχει γίνει συνώνυμο του άγχους και της ανίας που πλήττει την ψυχική υγεία των μαθητών. Βαρύ πρόγραμμα, δυσκολία στην αφομοίωση της ύλης με αποτέλεσμα το 24ωρο ενός μαθητή να είναι πιο απαιτητικό κι από αυτό ενός σκληρά εργαζόμενου, ενώ ο ελεύθερος χρόνος αποτελεί είδος εν ανεπαρκεία.  

Η πολιτική της κυβέρνησης και των κυρίαρχων τάξεων είναι δεδομένη. Θέλουν ένα φτηνό σχολείο υποταγμένο στις ανάγκες της αγοράς, ώστε να διαμορφώνει ανθρώπους, χωρίς γενική μόρφωση, πειθήνιους απασχολήσιμους - υποτακτικούς πολίτες. Από τη πλευρά του κόσμου της εργασίας χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα ευρύ μορφωτικό κίνημα παιδείας με μια εκπαιδευτική διακήρυξη για τα δικαιώματα και τις μορφωτικές ανάγκες της νέας γενιάς προβάλλοντας το στρατηγικό αίτημα «μόρφωση και  δουλειά για όλους». Τώρα, οφείλουμε  απέναντι στο «νέο» σχολείο των δεξιοτήτων, της κατακερματισμένης γνώσης, της αγοράς, της εγκατάλειψης και της υποταγής, να προβάλλουμε το όραμά μας  για ένα άλλο σχολείο. Για ένα σχολείο ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο δωρεάν που θα χωράει όλα τα παιδιά χωρίς φραγμούς και διακρίσεις και θα μορφώνει ολόπλευρα.

*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της εκπαίδευσης» και αρθρογράφος στο «ΕΘΝΟΣ».

Πηγή: alfavita.gr